امروزه با افزایش شهرنشینی و توسعه کلان شهرها و رشد تکنولوژی سبک سازی و بلند مرتبه سازی ، سطح ارتعاش و نویز در ساختمانها از میزان مجاز و قابل تحمل ان فراتر رفته است. اکثرساختمانهای بزرگ نظیر هتلها ، بیمارستانها و مجتمع های تجاری و مسکونی در معرض الودگی صوتی و ارتعاشی هستند.آلودگی صوتی باعث ایجاد مشکلات زیادی در مردم میگردد که در این زمینه بطور مفصل تحقیق و بحث شده است ( مرجع 6 و 7).

خوشبختانه در زمینه اطلاع رسانی در باره اثرات زیانبار نویز برمردم کلان شهرها، تحقیقات و کارهای میدانی خوبی در برخی دانشگاه ها و چند سارمان خصوصی انجام شده است ولی با توجه به حجم بسیار بالای الودگی صوتی درچند کلان شهر کشور، به نظر می رسد که این تلاش ها هرگز کافی نیست. در زمینه شناخت و کنترل الودگی ارتعاشی در کشور ما کار کمتری انجام شده است فرهنگ سازی و رفع این مشکلات، وظیفه کارشناسان و مشاوران اکوستیک می باشد.

 پایش وضعیت
اولین و مهم ترین قدم پایش، اندازه گیری و آنالیز ارتعاشاتِ ماشین است. پس از مشخص شدن ایرادات قدم دوم رفع عیوب فوق است. عیوبی نظیر نامیزانی (نابالانسی) – عدم هم محوری – لقی مکانیکی و سایر اشکالات ساختاری.

وظیفه مهندس CM آن است که تا آن جا که مقدورست میزان ارتعاشات را از سرچشمه کاهش دهد. پس از رفعِ موارد یاد شده بالا اگر باز هم دامنه ارتعاشات بالاتر از حد مجاز استاندارد بود، دستگاه به سیستم لرزه گیر نیاز دارد. پس شرط لازم و کافی برای اینکه یک تجهیزِ دوار، سال های سال بتواند خوب کار کند آن است که علاوه بر رفع تمامی اشکالات ساختاری، مجهز به لرزه گیر گردد. بایستی توجه داشت که در طول عمر مفید یک دستگاه ممکن است از حداکثر یک یا دو سری لرزه گیر استفاده شود امّا پایش وضعیت ارتعاش به طور منظم و همیشگی ادامه خواهد داشت. علاقمندان جهت مطالعه بیشتر به مرجع (4) مراجعه کنند.

انواع شاسی های دستگاه (vibration isolation support)
 
شاسی فلزی(Steel Base)
شاسی فلزی عمومی ترین مدل فریم برای تجهیزات دوار است که در اکثر موارد قابل استفاده است. در صورتی که نصاب احساس کند که در اثر بار سنگین فریم دچار خمش و نرمی می شود بایستی توسط افزودن تیرک های ضرری فولادی سختی سازه فوق را افزایش دهد. تقویت شاسی بدین روش باعث افزایش سختی و صلبیت و فرکانس طبیعی مجموعه می شود.

شاسی بتونی (Inertia Block Base)
برای دستگاه های سنگین و مشکل دار از این مدل بتونی استفاده می شود. مزایای این شاسی عبارت اند از:

افزایش جرم تجهیز (کمک به ایزولاسیون بهتر)
پایین آوردن مرکز ثقل دستگاه و ایجاد پایداری بهتر
جلوگیری از پیچش فریم
استفاده در تجهیزاتی که مستقیمأ به موتورکویل می شوند
معمولأ جرم شاسی بتونی بین (1.50-3.0) برابر وزن تجهیز در نظر گرفته می شود. هرچه وزن مجموعه بیشتر شود درجه ایزولاسیون سیستم بالاتر می رود.

نکته: در هنگام ساخت فریم دستگاه بایستی به توزیع بار در طول شاسی دقت شود چون توزیع جرمی اکثر دستگاه ها ناهمگون و نامتقارن است برای حل این مشکل سه راه وجود دارد:
استفاده از چند نوع لرزه گیر در نقاط مختلف شاسی دستگاه
غییر فواصل لرزه گیر و استفاده از یک نوع لرزه گیر
استفاده از یک نوع لرزه گیر به صورت متقارن و تغییر نوع فنرها
معمولأ روش اول به دلیل متغیر بودن ابعاد و ارتفاع لرزه گیرها بسیار مشکل است روش دوم هم نیاز به محاسبات و حدس و خطا دارد. بهترین روش توزیع منظم یک نوع لرزه گیر است. در جاهایی که وزن کمتر است با تغییر دادن المان فنر این مشکل حل می شود (اکثرأ استفاده از یک فرم لرزه گیر با فنر های مختلف راحت ترین راه می باشد).

انواع لرزه گیرهای ماشین آلات
 
ورق لاستیکی (Rubber Sheet and pad)
پدهای لاستیکی در اندازه های بزرگ تولید می گردند. معمولأ مصرف کنندگان این قطعات را به ابعاد دلخواه برش داده و سوراخ کاری می کنند. ورق های لاستیکی در ضخانت های 10 و 20 و 30 میلی متر در بازار موجود هستند. میزان بازی آن ها mm(3-1) می باشد. پدها برای تجهیزاتی که فرکانس کار آن ها بالاتر از 3000باشد مناسب می باشند.
لرزه گیرهای لاستیکی (Rubber Isolator)
این قطعات تنوع شکلی و ابعادی زیادی دارند امّا عمده آن ها استوانه ای شکل با دو عدد پلیت فولادی که به طرفین لاستیک چسبیده اند می باشند. نقش پلیت های فولادی کمک به یکنواخت کردن توزیع بار در تمام سطح لرزه گیر می باشد. قطعات فوق معمولأ در سختی 35 الی 80 شورآ طراحی و تولید می گردند. بهترین راندمان در محدوده سختی 65 - 55 شورآ حاصل می شود(3). ضخامت لرزه گیرهای لاستیکی قرقره شکلmm (100 - 40) و میزان بازیmm (8 - 3) متغیر می باشد. لرزه گیرهای لاستیکی برای فرکانس های پایین مناسب نیستند. در یک مطالعه فروهر مجد (1) و همکاران به بررسی نقش به بررسی نقش ایزولاتور لاستیکی در کاهش میزان ارتعاشات فن پرداختند. یافته های این مطالعه نشان می دهد که ایزولاتور های لاستیکی در فن های با دور موتور بالاتر از 1200 Rpm خوب عمل می کنند برای نمونه سرعت ارتعاش را از 8200 به 3100 میکرواینچ بر ثانیه می رساند. فن مورد مطالعه دارای دور موتور 2500 Rpm بوده است.
لرزه گیرهای فنری (فنری ساده – تلسکوپی – مهاردار – اسپرینگ هنگر)
تمام مشکلات ارتعاش با استفاده از لاستیک حل نمی شود. می دانیم که فرکانس تشدید لرزه گیرهای لاستیکی Hz(20 - 8) است و این نشان می دهد که از حدود 20 هرتز و پایین تر جوابگو نیستند. مطابق فورمول:
لرزه گیری فنری ساده (free stand spring)
این نوع لرزه گیرها دارای قابلیت بازی بین (40 – 10) میلی متر بوده و در ظرفیت های (2000 - 50) کیلوگرم تولید و عرضه می گردند. بنا به توصیه استاندارد اشری فقط در مناطق غیر زلزله خیز قابل استفاده هستند به دلیل اینکه نیروی افقی زلزله و وزن دستگاه تمامی در نهایت به فنر وارد می شود و باعث شکستن فنر و واژگونی تجهیز می گردد. برای رفع این مشکل در طرفین دستگاه مهار بند زلزله نصب می شود.

لرزه گیر تلسکوپی
این مدل دارای بدنه (هوزینگ) فولادی بوده و طراحی بدنه آن به شکلی است که در مقابل نیرو های افقی زلزله مقاومت می نماید. سایر مشخصات آن ها شبیه فنری ساده می باشد. از لرزه گیرهای تلسکوپی برای فن های سنگین در روی زمین و فن های با وزن متوسط و سبک در طبقات بالا استفاده می شود.

لرزه گیر مهاردار (Restrained spring mount)
این قطعات با نام مخفف RSM شناخته می شوند و شامل یک فنر ساده و فاصله انداز و مهار در یک بدنه فولادی می باشند. مزایای لرزه گیرهای RSM عبارت اند از:

مقاومت در برابر نیروهای برشی و قائم زلزله
قابلیت درجا برای تعویض فنر (بدون نیاز به جرثقیل و بلند کردن دستگاه)
قابلیت تحمل بار حداکثر تا 000/10 کیلو و 100 میلی متر بازی
قابلیت تنظیم ارتفاع لرزه گیر (تراز کردن دستگاه)
توصیه استاندارد اشری این است که در طبقات بالا و در سازه هایی که عرض دهانه بالاتر از 6 متر دارند و نیز دستگاه های گران قیمت و سنگین حتما از مدل فنری مهاردار استفاده شود.